Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi için yaptırdığı yapı çizimlerinden bir seçkiFotoğraf: Mustafa Hazneci, SALT Araştırma ve Programlar
SALT ve Kadir Has Üniversitesi[1], iki kurumun karşılıklı öğrenmeye dayalı ortak programlar geliştirmesi amacıyla imzaladıkları iş birliği protokolünün ikinci yılında uzun vadeli bir arşiv ve araştırma projesini hayata geçiriyor. Üç yıla yayılacak projeyle tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun (1905-1975) yarım kalmış İstanbul Ansiklopedisi‘nin basılı ciltleri ve yayınla ilgili muhtelif nitelikte binlerce belge dijital ortama aktarılarak çok yönlü bir çevrimiçi yazılım aracılığıyla erişime açılacak.
Koçu, İstanbul’un “muazzam kütüğü”nü oluşturmak üzere 1944’te başladığı etraflı kaynak tarama ve madde yazımı çalışmalarını 1973’e kadar sürdürür. Sokaklardan mimari yapılara, mühim ya da alelade şahıslardan şehrin âdetlerine, tarihî olaylardan şehir efsanelerine nice konu hikâyemsi anlatımlarla ve resimlemeler eşliğinde kayda geçirilir. Dönemin değerli tarihçi, edebiyatçı, akademisyen ve sanatçılarının katkıda bulunduğu İstanbul Ansiklopedisi, tezkirecilik geleneğiyle Batılı ansiklopedizmin -Koçu’nun kişisel ilgileri çevresinde şekillenen- benzersiz bir karışımı olur. Yalnızca bir başvuru kaynağı, bir tanıklıklar derlemesi ya da İstanbul’a dair her şeyi içerme çabasında devasa bir girişim değil; bütün bu malzemeyi belirli önem hiyerarşileri ve içerme/dışlama stratejileri doğrultusunda işleyerek kendine has bir İstanbul fikri ya da imgesi inşa eden sıra dışı bir çalışmadır. Koçu hayattayken ancak G harfine kadarki ilk 11 cildi basılabilmiş olan İstanbul Ansiklopedisi‘nin sonraki ciltlerinin ham malzemesini oluşturan belgelerin akıbetiyse hep bir merak ve tartışma konusu olmuştur.
Kadir Has Üniversitesi’nin bu yıl, yaklaşık 20 bin ögelik bir belge grubu hâlinde devraldığı İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Koçu’nun tasarı aşamasında kalmış gelecek ciltler için derleyip kurguladığı, yer yer kaleme aldığı kapsamlı malzeme ile şahsi kütüphanesinden 1460 yayını içeriyor. SALT’ın geliştirilmesini üstlendiği ortak proje, İstanbul Ansiklopedisi‘ni çevrimiçi erişime sunarken söz konusu arşivi gün yüzüne çıkararak çeşitli araştırma disiplinlerinin perspektifinden değerlendirilmeyi hak eden bir veri birikimini incelemeye açmaya hazırlanıyor.
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Koçu’nun çalışma yöntemlerine ve dolayısıyla 20. yüzyılın ikinci yarısında kısıtlı imkânlarla çok ciltli ve yazarlı bir yayın üretmeye dair verdiği fikirler açısından bir tür “medya arkeolojisi laboratuvarı” niteliği taşır. G-Z arası ciltlerde yer alması planlanmış ve arşivde bir listesi de bulunan maddelerin taslakları, yayımlanmış ciltlerdeki bazı maddelerin erken versiyonları, Koçu’nun kimi durumlarda malzemeye göre maddeler derlediğini düşündüren bağımsız metinler ile fotoğraf, çizim ve alıntılar gibi büyük bir çeşitlilik arz eden belge grubu, ansiklopedinin karmaşık ve çok katmanlı oluşum sürecini ayrıntılandırır. SALT ve Kadir Has Üniversitesi’nin ortak projesi, bu bağlamda disiplinlerötesi fikir alışverişleri ve çalışma yöntemlerine olanak tanıyacak şekilde uzman ekipleri bağımsız araştırmacılarla bir araya getiriyor. Arşivin kataloglanmasında makine zekâsından yararlanılması planlanan proje, içerikler arasında bağlantılar kurarak yeni araştırma konularının önünü açacak bir çevrimiçi yazılımın sunumuyla tamamlanacak.
( kaynak onerisi: Ali Serdar) SOURCE : https://saltonline.org/tr/1898/istanbul-ansiklopedisi-arsivi-calismalari-baslatildi
Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’nin yayımlanmamış S cildi için madde listesi
See also: Bibliyofiller, Söyleşiler18 Aralık 2018 İstanbul Ansiklopedisi: Reşad Ekrem Koçu by Zeynep Sen
Efsanevi tarihçi ve sanatçı Reşad Ekrem Koçu (1905-1975) devasa İstanbul Ansiklopedisi‘ni tamamlayamadan hayata gözlerini yummuştu. İstanbul hakkında her şeyi içeren Ansiklopedi’nin ancak 11 cildi basılabilmişti. Ancak şimdi Kadir Has Üniversitesi ve SALT Araştırma el birliğiyle Koçu’nun dev eserini ve yayınlanmamış belgelerini herkesin görebileceği dijital bir ortama aktarıyor. SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Meriç Öner[2], Hokkadan’la akıllara durgunluk veren bu projenin nasıl oluştuğunu ve İstanbul tarihine dair neler anlattığını paylaşıyor.
[1] SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Meriç Öner ile Rektör Yardımcısı, Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Arzu Erdem
[2] Meriç Öner has been appointed head director of research and programs at the Istanbul institution SALT, Artforum reports. The appointment follows the resignation of previous director Vasif Kortun in October 2016. Öner will take up her post in 2017 when Kortun leaves his role.
This new appointment is a promotion for Öner, who has been associate director at SALT since 2011. Prior to this, she worked as exhibitions coordinator at the XII.World Congress of Architecture, and then took up a curatorial position at Istanbul gallery Garanti Galeri. Before taking up her post at SALT, Öner edited the interactive database for the 2008 exhibition “Becoming Istanbul” at the Deutsches Architekturmuseum in Frankfurt am Main, comprised of over 400 media including documentary, artists’ film, and images. She also programmed an exhibition based on the database, with accompanying talks, presentations, and performances, at SALT in 2011. SALT has three multifaceted venues across Istanbul and Ankara: Galata, Beyoğlu, and Ulus, which together house a theater, cinema, exhibition space, libraries, and archive, although SALT Beyoğlu in Istanbul has been closed since the start of 2016. It is not known why the internationally-popular site was closed, but it is slated to re-open in 2017. MORE
Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’nin tamamlanması mümkün mü? Bu sorunun yanıtını İstanbul’un önde gelen sahaflarından araştırmacı Emin Nedret İşli veriyor:
“Arşivin varlığı 8-10 yıldır biliniyordu. Reşad Ekrem Koçu’nun evlatlığı Mehmet Koçu, büyük bir yayınevinde çalışıyordu. Ömrü boyunca bu yayınevi ona her türlü yardımı yaptı. Mehmet Koçu, arşivi bu yardımlar nedeniyle yayıncı aileye İstanbul Ansiklopedisi’nin haklarıyla birlikte devretti. 2000’li yıllarda aile ansiklopedinin yayımlanması için faaliyete geçti. Bab-ı Âli’de yayıncılık yapmış bu ailenin elindeki malzeme düzenlenip basılmayı beklenen bir hazine. Gördüğüm kadarıyla çok zengin. Arşiv bahsedildiği gibi dağılmamış. Gerek kısmen yayımlanmış, gerekse yayımlanmamış not ve fişler halinde bulunan 70 yıllık bilgi birikimi. İstanbul’da yaşayanlar olarak bu kentin tarihine, kültürüne sahip çıktığımızı göstermeli, bu büyük kentin ihtişamını muhteşem bir ansiklopedi ile dünya kültürüne tescil ettirmeliyiz.”
Reşad Ekrem Koçu’nun yayın haklarını elinde bulunduran Doğan Kitap, yazarın pek çoğu ancak sahaflarda bulunabilecek güzide eserlerini yeniden yayımladı. İstanbul Ansiklopedisi’nin tamamlanarak yayımı konusunda ise Doğan Kitap Yöneticisi Vahit Uysal, Reşad Ekrem Koçu’nun eserin diğer maddeleri için hazırladığı 64 kolilik malzemenin ellerinde bulunduğunu ancak uzman bir heyetin elinde hazırlık yapılması gerektiğini söyledi. Uysal “Uzman heyetin diğer maddeleri tamamen Reşad Ekrem Koçu’nun üslubuyla, tarzını ve akışı hiç bozmadan, tamamen önceki ciltlerin yazı diline uygun hazırlaması gerekiyor. Tabii eksikler de var. Örneğin diyelim M harfinden 20 madde, Y harfinden 3 madde var. Bir kısım notlar eski Türkçe. Bunların da yine orijinaline uygun biçimde tamamlanması lazım. Sponsor bulunursa yayımlayacağız” dedi.
No comments:
Post a Comment